Anadolu Ortaçağı'nın büyülü kenti Ani'ye sanal yolculuk

Anadolu Kültür tarafından Ani Arkeolojik Alanı’nı tüm boyutlarıyla tanıtmak üzere hazırlanan Ani Mobil Uygulaması, İstanbul’da yapılan lansmanla kamuoyuna tanıtıldı. Türkiye, Ermenistan, ABD ve Avrupa’dan farklı disiplinlerden uzmanların katkı sunduğu uygulama App Store ve Google Play Store’dan ücretsiz indirilebiliyor. Üç dilde geliştirilen proje, Türkiye’de bir kültürel miras alanı için hazırlanan ilk mobil uygulama olma özelliğini taşıyor.

Anadolu’nun ortaçağından kalma, zengin bir kültürel mirasa ev sahipliği yapan ve 2016’dan bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Ani kentinin çok katmanlı tarihini tüm boyutlarıyla ele alan Ani Mobil Uygulaması, 8 Haziran’da İstanbul, Postane’de gerçekleştirilen toplantıyla kamuoyuna tanıtıldı.

Yaz-kış ziyaretçi akınına uğrayan Ani Arkeolojik Alanı için üç dilde hazırlanan mobil uygulama, Ani ile tanışmak isteyenler için bir sanal rehber olma özelliği taşıyor. Anadolu Kültür’ün, Ani Arkeoloji Alanı’nın korunması ve tanıtılmasına yönelik yaklaşık on yıldır yürüttüğü çalışmaların son çıktısı olan proje, dört yıllık bir zaman diliminde geliştirildi. Portekiz merkezli Calouste Gulbenkian Vakfı ve ABD merkezli Dünya Anıtlar Fonu (World Monuments Fund) tarafından desteklenen projeye katkı sunanlar arasında Kültürel Mirası Koruma Derneği’nden İsmail Yavuz Özkaya, mimarlık tarihi uzmanı Armen Kazaryan ve Norveç Kültürel Miras Araştırma Enstitüsü’nün eski direktörü̈ Carsten Paludan-Müller ile birlikte Türkiye, Ermenistan, Rusya, Makedonya, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa ve Norveç’ten uzmanlar yer alıyor.

Proje ortaklarından, Kültürel Mirası Koruma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Yavuz Özkaya, Dünya Anıtlar Fonu program yöneticisi Hung-hsi Chao, HAYCAR Mimar ve Mühendisler Dayanışma Derneği’nden Alin Pontioğlu, proje koordinatörü Çağla Parlak ve Anadolu Kültür Direktörü Asena Günal lansmana katılarak uygulama ve süreç hakkında bilgiler paylaştı.

Kültürel mirasın yorumlanmasında en iyi örneklerden biri

Anadolu Kültür ile birlikte Ani Arkeoloji Alanı’nın önemli yapılarının korunması için çalışmalar yürüttüklerini belirten Dünya Anıtlar Fonu program yöneticisi Hung-hsi Chao, alana yönelik koruma çalışmalarının yakın dönemde tamamlanmasının beklendiğini aktardı. Chao, koruma çalışmalarının yanı sıra kültürel mirasın yorumlanmasının da önemli olduğuna değinerek, Ani Mobil Uygulaması’nın kültürel mirası yorumlama konusunda en iyi yaklaşımlardan birine sahip olduğunu ifade etti.

“Masalsı geçmişi ile Ani, bugün bulunduğu coğrafyada hâlâ canlı bir varlık” diyen Kültürel Mirası Koruma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Yavuz Özkaya, Ani’nin geçmişte olduğu gibi bugün de içinde bulunduğu coğrafyadaki tüm toplumları bir araya getirme ve buluşturma işlevini sürdürdüğüne dikkat çekti.

HAYCAR Mimar ve Mühendisler Dayanışma Derneği’nden Alin Pontioğlu ise, Ani Mobil Uygulama projesi kapsamında farklı tarihlerde Erivan, Kars ve İstanbul’da üç ayrı çalıştay düzenlendiğini ve her bir çalıştayda uygulamanın yazılımından yapıların mimari özellikleri ve tarihçelerine geniş bir çerçevede belirlenen başlıklarda farklı disiplinlerin iş birliğinden yararlanıldığını aktardı. 

Ani’nin Dünya Mirası Listesi’ne girmesine katkıda bulunan proje

Uygulamanın tanıtıldığı toplantıda söz alan Anadolu Kültür Direktörü Asena Günal, Anadolu Kültür’ün Ani üzerine en yeni projesi olan mobil uygulama ile  Ani Arkeolojik Alanı ve çevresinin kültürel mirasını daha geniş bir çevreye tanıtmayı amaçladıklarını belirtti. Anadolu Kültür’ün kuruculuğunu ve yönetim kurulu başkanlığını üstlenen Osman Kavala’nın, Ani’nin 2016 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesinde önemli bir rolü olduğunu vurgulayan Günal, 2019 Avrupa Arkeoloji Mirası Ödülü’ne layık görülen Kavala’nın Ani’deki koruma çalışmalarına katkıda bulunmak için uluslararası uzmanlarla ve uzman kuruluşlarla işbirliklerini geliştirmeye önemli bir emek sarf ettiğini ifade etti.

Türkiye’deki ilk örnek

Projede yer alan bilgi ve kaynaklara, çevrimdışıyken de uygulamadan kolayca erişim sağlanabildiğini belirten proje koordinatörü Çağla Parlak ise, Ani uygulamasının Türkiye'deki bir kültürel miras alanı için geliştirilen ilk mobil uygulama olduğunu ifade etti. Parlak, bu sayede kültürel mirasın uzun vadeli ve kolayca erişilebilir kaydının mümkün kılındığına ve bu mirasın gelecek nesiller için korunacağına işaret etti. Projenin eğitim ve farkındalık çerçevesinde de bir misyonu yerine getirmeyi amaçladığını belirten Parlak, “Mobil uygulama, farklı deneyimler sunarak Ani’nin daha iyi anlaşılmasına destek oluyor. Bir kültürel miras ve tarih eğitim aracı olarak hizmet eden uygulama, sesli rehberlik, tarihi fotoğraflar, testler gibi multimedya içerikler aracılığıyla kullanıcıları tarih, sanat, mimari ve gelenekler hakkında bilgilenmeye teşvik ediyor.” 

Mobil uygulamada neler var?

Üç dilde hazırlanan uygulama, Ani ve çevresine ait bilgileri, “Tarihçe”, “Mimari”, “Sanat Tarihi” ve “Koruma Çalışmaları” başlıkları altında kullanıcıya sunuyor. Farklı yapıların Ani içindeki konumları temel alınarak oluşturulan dört ana rota ise Ani Arkeolojik Alanı’nı belli temalar üzerinden ziyaret etme ve deneyimleme olanağı sağlıyor. Kullanıcılar tercih ettikleri yapıları seçerek kendi güzergâhlarını da oluşturabiliyor.

Tarihi ve mimari metinlerin daha rahat anlaşılması için mimari terimlerin anlamlarını içeren bir sözlük, daha kapsamlı araştırmalara ışık tutacak bir kaynakça ve Ani konusunda bilgisini ölçmek isteyen kullanıcılar için hazırlanan mini bilgi yarışması bölümü de sunulan içerikler arasında yer alıyor. Sanal rehber ayrıca ziyaret saatleri, ulaşım, erişebilirlik gibi pratik bilgileri de içeriyor. 

Seslendirmeler ise gezi deneyimine farklı bir boyut daha katıyor ve yine üç dilde, Türkçe, Ermenice, İngilizce olarak dinlenebiliyor. Ani’nin çok katmanlı tarihini, Türkçede Mahir Günşiray, Şenay Gürler, Tilbe Saran ve Görkem Yeltan, Ermenicede Dr. Elmon Hançer, İngilizcede ise Dr. Christina Maranci, Veronica Kalas ve Robert Dulgarian seslendirdi.

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı