İran daha hızlı uranyum zenginleştiren yeni nesil IR6 santrifüjlerini kullandığını duyurdu

Devlet televizyonuna konuşan İran Atom Enerjisi Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi, uluslararası medyada yayımlanan UAEA raporunu değerlendirdi.

Raporu doğrulayan Kemalvendi, "IR6 santrifüj makinelerinin yeni zincirine gaz enjekte edilmesine dair bilgiyi iki hafta önce UAEA'ya bildirmiştik ancak bu durum uluslararası medya tarafından belirli hedefler doğrultusunda abartılarak yansıtıldı." dedi.

Kemalvendi, "İki hafta önce Fordo'da kurulan ve gaz verilen yeni santrifüj makineleri zincirinden yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyum elde edildi. Bu konuda da Ajansı bilgilendirdik." ifadelerini kullandı.

İran'ın daha hızlı uranyum zenginleştirme imkanı sağlayan IR6 santrifüjlerini devreye sokma adımı, nükleer anlaşmanın canlandırılmasına ilişkin müzakerelerde anlaşmaya varma ihtimalinin azalmasının ardından geldi.

İran ile nükleer anlaşma ve müzakere süreci

İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya arasında 2015'te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin denetim altına alındığı Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşma imzalanmıştı.

Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın 2018'de ülkesini tek taraflı olarak anlaşmadan çekmesinin ardından Washington İran'a yönelik yaptırımları yeniden uygulamıştı. Bunun üzerine Tahran yönetimi de 2019 itibarıyla nükleer anlaşmadaki taahhütlerini aşamalı olarak askıya almıştı.

KOEP'in yeniden yürürlüğe konulması için Nisan 2021'de Avusturya'nın başkenti Viyana'da başlayan görüşmeler, İran ile ABD arasında çözüme kavuşamayan meseleler nedeniyle 11 Mart'ta askıya alınmıştı.

Bu süreçte UAEA İran'da 3 noktada uranyum parçaları bulunduğuna dair bir rapor yayımlamıştı. Nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya ile ABD, UAEA Yönetim Kuruluna "İran'ın nükleer programıyla ilgili endişelerinin" yer aldığı bir karar taslağı sunmuş ve karar 8 Haziran'da kabul edilmişti.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in 25 Haziran'daki Tahran ziyaretinde, ABD ile İran arasında AB aracılığıyla yapılan dolaylı görüşmelerin Doha'da sürdürülmesine karar verilmişti. 29 Haziran'da yapılan görüşmelerde de ilerleme sağlanamadığı açıklanmıştı.

Reuters haber ajansı dün UAEA'nın bir raporuna dayandırarak yayımladığı haberde, İran'ın Fordo'daki uranyum zenginleştirme tesisinde daha hızlı uranyum zenginleştirme imkanı sağlayan yeni nesil IR6 santrifüjlerini kullanmaya başladığını bildirmişti.

Muhabir: Ahmet Dursun