UAEA: Zaporijya çevresinde güvenli bölge oluşturulmalı

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Zaporijya Nükleer Santrali'nin fiziksel bütünlüğünün süregelen çatışmalar nedeniyle ciddi bir tehdit altında olduğuna işaret ederek, bu tehdidin ortadan kalkması için santral çevresinde "nükleer güvenlik ve emniyeti koruma bölgesi" kurulması için tarafların anlaşması gerektiğini bildirildi.

UAEA, Zaporijya ve Çernobil başta olmak üzere Ukrayna’daki nükleer santral ve tesislere ilişkin hazırladığı raporu kamuoyuyla paylaştı.

Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olarak kabul edilen Zaporijya Nükleer Santrali’ne yönelik 1 Eylül’de gerçekleştirilen ziyaret ve Ajansın burası için oluşturduğu özel misyonun çalışmalarına yer verilen raporda, bir nükleer santralde olması gereken 7 güvenlik tedbiri üzerinden son duruma ilişkin bilgi paylaşıldı.

Nükleer santralin fiziksel bütünlüğünün önemine işaret edilen raporda, Ajansın buraya gönderdiği misyonun bizatihi santralin çevresinde yaşanan bombalama ve çatışmalara şahit olduğu belirtilerek, askeri operasyonlar sonucunda tesiste meydana gelen çeşitli hasarlara ilişkin görseller de kamuoyuyla paylaşıldı.

Raporda, nükleer santralin fiziksel bütünlüğünün korunamamasının ciddi sonuçlar doğuracağına dikkat çekilerek, çatışmaların neden olduğu hasarların radyasyon seviyesini şimdilik etkilemediği, ancak çatışmaların sürmesi durumunda nükleer acil duruma yol açabilecek gelişmelerin yaşanma tehlikesinin devam ettiği vurgulandı.

Ajansın santrale gönderdiği misyonun hasar gören yapılara ilişkin çalışmalara başladığı, nükleer güvenlik ve emniyetin sağlanması için gerekli desteğin verildiği belirtilen raporda, taraflara atılması gereken önemli adımlara ilişkin de tavsiyelerde bulunuldu.

Güvenli bölge önerisi

Ajans, santralin bulunduğu tesis ve çevresine zarar verilmemesi, çalışanların güvenliği ve fiziksel bütünlüğün muhafaza edilebilmesi için taraflara saldırıların derhal durdurulması tavsiyesinde bulunurken, "Bunun için tüm ilgili tarafların, Zaporijya Nükleer Santrali çevresinde nükleer güvenlik ve emniyeti koruma bölgesinin oluşturulması hususunda anlaşması gerekir." ifadelerini kullandı.

Nükleer santralin sorunsuz çalışması için çalışanların fiziki ve psikolojik durumlarının göz önünde tutulması ve olası bir tehlikenin yaşanmaması için her türlü baskıdan kaçınılması uyarısında bulunulan raporda, çalışanlar için aile desteği de dahil normal çalışma koşullarının yeniden sağlanması ve santralin yeniden Ukraynalı yetkililerin idaresine bırakılmasının önemine işaret edildi.

Raporda ayrıca Ajansın Ukrayna’da nükleer güvenlik ve güvenlik denetimi için yapacağı çalışmalara da değinildi.