Orman yangınlarına "yüksek teknolojiyle" müdahale ediliyor

AA muhabirinin OGM'den edindiği bilgiye göre, kurum, her yıl aldığı tedbirler ve geliştirdiği teknolojik altyapı sayesinde orman yangınlarıyla daha etkin mücadele etmeyi amaçlıyor

Bu yıl haziranda çıkan 213 ve 1-21 Temmuz'da başlayan 197 olmak üzere toplam 410 orman yangınında ilk müdahale süresi ortalama 15 dakika olarak gerçekleşti. OGM, ilk müdahale süresini daha da düşürmek için insan gücünün yanında teknolojiye de büyük önem veriyor. Kurum, teknolojiyi sadece yangına müdahale noktasında değil, öncesi ve sonrasında da etkin şekilde kullanıyor.

İlk larak muhtemel yangınlara karşı önlem amacıyla çeşitli çalışmalar yapılıyor. Diğer aşamada mevcut teknolojik altyapı, yangın sürecinde belirleme, sevk ve idare ile alevlerin kontrolünde kullanılıyor. Son aşamada ise veri toplama, analiz süreci, bilgi depolama ve veriler üzerinden tekrar çalışma yapmaya yönelik daha çok yazılım temelli teknolojilere başvuruluyor.

İHA'lar yangına müdahale süresini düşürdü

OGM bünyesindeki insansız hava araçları (İHA), yangın öncesi, yangında ve sonrasında en aktif kullanılan teknolojik araç olarak öne çıkıyor.

Yerli ve milli imkanlarla üretilen İHA’larla gözetleme yapılması, yangın başlangıcı ve sırasındaki görüntülerin teknolojik olarak değerlendirilip erken, etkin ve en tasarruflu şekilde müdahale edilmesi sağlanıyor.

Bu yıl yangın sezonunda İzmir, Muğla, Çanakkale, Kütahya, Antalya ve Adana'da konuşlu 6 İHA ve dikey iniş kalkış yapabilen 2 DİHA görev yapıyor. Söz konusu hava araçlarının fiziki gözleminin dışında, sahip olduğu kısa ve çok kısa dalga (IR/SWIR) özellikleri sayesinde gözle görünmeyen alanlardaki yangınlar tespit edilebiliyor.

İHA'lar yangına hassas tüm orman bölge müdürlüklerindeki her alanda gözetleme yapabiliyor. Bölgedeki her İHA anlık 600-800 bin hektarlık, 1 dakika içinde de 3-3,5 milyon hektarlık alanı tarayabiliyor.

Yangın bilgisi 25 saniyede yetkililerin cebinde

Çıkan orman yangının büyümeden kontrol altına alınması amacıyla Orman Yangını Erken Uyarı Sistemi (OYEUS) geliştirildi. OYEUS, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerden faydalanılarak, orman yangınlarının erken tespiti ve yayılmadan söndürülmesine katkı vermek amacıyla OGM, TÜBİTAK ve Bilkent Üniversitesi iş birliğiyle devreye alındı.

Geliştirilen yazılım, yangın gözetleme kulelerindeki kameralarla entegre şekilde 15-20 kilometre yarıçapındaki orman alanlarını analiz ederek, olası bir dumanı 15 ila 25 saniyede tespit edip alarm üretiyor ve sistemler aracılığıyla orman yangınları internet üzerinden canlı olarak izlenebiliyor. Yangının başlangıcı otomatik olarak e-posta, SMS veya MMS yoluyla tüm yetkililere bildiriliyor.

Yangına hassas kritik orman arazilerinin olduğu 130 noktadaki gözetleme kulesine kurulan toplam 260 kamerayla 3,5 milyon hektar alan izleniyor.

Yangınların büyümesi ve şiddetlenmesinde en önemli unsur olan meteorolojik olayları da yakından takip etmek için Meteorolojik Erken Uyarı Sistemi kullanıma sunuldu. Sistemle Meteoroloji Genel Müdürlüğünce günlük Yangın Risk Haritası oluşturularak, sıcaklık, nem ve rüzgar parametrelerine göre riski yüksek bölgelerde ilave tedbirler alınıyor.

Yangın Yönetim Sistemi 11 dilde çevrim içi çalışabiliyor

Yangın sırasında da müdahaleye katılan tüm araçlar hakkında doğru, sürekli ve anında bilgi alınabilmesini sağlayan "Yangın Yönetim Sistemi" kullanılıyor.

Bunun yanı sıra sahada görevli mobil ekiplerin arazide hedef kontrolünü en iyi şekilde yönetilmesi için mevcut Yangın Yönetim Sistemi ile tümleşik çalışan "İş Emri, Takip ve Navigasyon Sistemi"nden yararlanılıyor. Yangınlarda görev alan personelin haberleşme sistemlerinde aksama ve kesintiye uğramadan iletişimin yürütülmesi için de mevcut Telsiz Haberleşme Sistemi ile taşınabilir telefonları aynı platformda görüştürmek üzere yazılım, cihaz ve donanımı kapsayan "Yangın-Cell Sistemi" devrede bulunuyor.

Söz konusu sistemler, 2 bin 270 ilk müdahale aracı, 1350 arazöz, 182 dozer ve diğer 510 araç ile bunlarda bulunan yangın işçisi ve ilk müdahale ekibiyle anlık entegre şekilde görev yapıyor.

Yangın Yönetim Sistemi, Türkçenin yanında İngilizce, Arapça, Farsça, Azerice, Arnavutça, Kazakça, Gürcüce, Almanca, Romence ve Rusça olmak üzere 11 dilde çevrim içi çalışabiliyor.

Sistemlerin kurulmasıyla birlikte hem orman yangınlarına müdahale süresi azaltıldı hem de alevleri söndürme çalışmalarının sevk ve idaresinde etkinlik artırıldı. Bunların yanı sıra iş gücü ve ekonomik kayıpların önüne geçilirken amirlerin orman yangını yönetimi kolaylaştırıldı.

Yapay zekalı yangın yönetimi desteği

Orman yangınlarında ve öncesinde kullanılan teknolojik donanımların topladığı veriler, çıkması muhtemel yangınlar için yetkililere gerçekçi bilgiler veriyor.

Bu kapsamda söz konusu verilerin bir program altında toplanması ve yeni perspektifler oluşturulması için Orman Yangınlarıyla Mücadele Karar Destek Sistemi yazılımı geliştirildi.

Üzerinde çalışmaların devam ettiği sistem, yangın çıkma ihtimali ve çıkış sebebinin tespit edilmesini, muhtemel yangınlara karşı uygulanması öngörülen müdahale yöntemlerini ve yerlerini, müdahalede kullanılması gereken araç ve ekipmanların türü ve miktarı ile iş yükü analizini, makine öğrenme ve yapay zeka desteğiyle de birleştirerek ve gerçek zamanlı modelleyerek uzmanların istifadesine sunuyor.

Muhabir: Enes Duran