Mevlevi tespihleri son ustalarının elinde şekilleniyor

İmamesinde Mevlana'nın sikkesi bulunan tespihler, özellikle Hazreti Mevlana'yı ziyaret için Konya'ya gelen yerli ve yabancı turistler tarafından tercih ediliyor.

Ülkede bulunan ağaç koruklarından ya da yurt dışından getirilen kuka ve yılan ağacından el emeğiyle üretilen tespihler, büyük bir dikkat, işçilik ve sabır gerektiren yapım aşamasından geçiyor.

Mesleğin son temsilcilerinden, Konya'daki 55 metrekarelik dükkanında 27 yıldır Mevlevi tespihi yapan 42 yaşındaki Hayati Gıvraklar, mesleğinin öncelikli gerekliliğinin sabır olduğunu söyledi.

Gıvraklar, mesleğin inceliklerine ilişkin şu bilgileri verdi:

"Bizim işin en büyük prensibi şudur; pek çok kişi 'Benim el becerim çok iyidir' diye bize gelir, 'Biz de yapalım, bize de öğretir misiniz' derler. Bizim istediğimiz öncelikle el becerisi değil, sabırdır. Yani 33 habbeyi önce keseceksiniz, sonra sabırla deleceksiniz. Sonra hepsini tornada tek tek aynı ölçüde, aynı formda yapmak sabır ister. Bu işi yapacak kişide önce sabrı ararız. El becerisi yoksa bile biz ona yavaş yavaş öğretmeye çalışırız. Sabırlı ve yetenekli biri çıraksa mesleği 1 yılda öğrenebiliyor."

Gıvraklar, işin detaylı bir nakkaşlık da gerektirdiğini vurgulayarak, "İşin zor kısmı nakkaş oyma sanatıdır. Çünkü orada hata payınız yok, ürünü tamamen bitiriyorsunuz. En son üzerine, artık ürünü en üst plana çıkaracak motifleri işlemek zorundasınız. Orada bir hata yaparsanız daha önce yapmış olduğunuz işlerin tamamı boşa gidiyor, en başa dönüyorsunuz. Yani orada hata yapma olasılığınız yok." diye konuştu.

99'luk bir Mevlevi tespihi 5-6 günde yapılıyor

Tespihlerin yapımında çok fazla göz yorulması yaşandığını aktaran Gıvraklar, "Ortalama 33'lük bir tespihimiz için eğer klasik formda yapacaksak 2 günde bir tanesini bitirebiliyoruz. Tabii bu hassas iş olduğu için dijital kumpasla çalışıyoruz ve milimetrenin yaklaşık beşte biri hatayla çalışıyoruz. Ölçülerde 20 mikron gibi hata payımız var. 99'luk bir tespih için aşağı yukarı 5 gün, 6 gün çalışabiliyoruz. İşimiz çok hassas ve sadece sabit bir noktaya baktığımız için gözlerde yorulma oluyor. Bizler normal bir kişinin çalıştığı gibi çalışamayız. Sabah 8, akşam 6'ya kadar çalışmamız bizim için zor. Aralıklarla günde 6-8 saat arası çalışıyoruz." diye konuştu.

Mevlevi tespihlerinin fiyatlarının kullanılacak materyal ve ağaç türüne göre değişkenlik gösterdiğini ifade eden Gıvraklar, 99'luk bir el yapımı Mevlevi tespihinin en az 6 bin lira olduğunu bildirdi.

Gıvraklar, Mevlevi tespihlerinde klasik formdan çıkıldığını ve tespihlerinin üzerinde Mevlevi sikkesinin yanı sıra, lale formları, çeşm-i bülbül formlarının da istendiğini, bu işi yapan çok usta kalmadığını sözlerine ekledi.