Sirkadiyen diyet nedir, kimler dikkat etmeli?

Bazı çalışmalar uyku-uyanıklık döngüsü, 24 saatlik yaşam tarzı ve obezite arasında güçlü bir bağlantı olduğunu ortaya koymuştur. Sirkadiyen ritim dediğimiz bu döngü, hem genetik, hem de çevresel faktörlere de bağlıdır. Besin tüketimi, öğün düzeni ve bazı besin öğeleri sirkadiyen saatleri düzenleyerek metabolizmaya etki eder. Sirkadiyen ritimdeki bozulmalar bazı metabolik hastalıkların nedenleri arasındadır.

Biyolojik saat olarak da isimlendirilen sirkadiyen ritim; aydınlık, karanlık ya da ısı farklılıkları gibi çevresel etkenler karşısında vücudun uyum göstermeye çalışması ile farklı durumlarda ritmik fonksiyonlarını devam ettirebilmesidir.

Gece çalışan kişilerde sirkadiyen ritim olması gerekenden farklıdır. Kişi, biyolojik ritmi gereği dinlenme durumunda olması gerekirken aktif durumdadır ve bu süreç sirkadiyen ritmin bozulmasına neden olur. Ritmin bozulmasıyla uyku miktarı azalır, bireylerde çeşitli rahatsızlıklar görülebilir.

Gece çalışan vardiyalı işçilerde, çoğu zaman postprandiyal serum glukoz ve insülin seviyesinin artışıyla dislipidemi (yüksek trigliserid ve HDL) görülebilir. Ayrıca bu işçilerde, obezite oranında artma görülür ve inflamasyon ortaya çıkar.

Yapılan çalışmalarda; vardiyalı çalışan işçilerin BKİ’sinde, vardiyalı çalışmayanlara göre daha büyük bir artış gözlenmiş ve obezite oranının daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Bu durum sadece vardiyalı çalışanlarda değil uyuması gereken saatte keyfi olarak uyanık olan kişilerde de böyledir. Uyku süresinin 6 saatten az olması bu riski daha da artırmaktadır.

Obezite riskini azaltmak için 23:00-06:00 saatleri arasında uyku halinde olmak oldukça önemlidir.