İklim değişikliği kaynaklı felaketlere karşı "her bireyi korumak" amacıyla, gelecek 5 yılda 3,1 milyar dolar başlangıç yatırımıyla Herkes İçin Erken Uyarı Eylem Planı devreye girecek.
Plan, Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde 6-18 Kasım'da düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) 27. Taraflar Konferansı'nın (COP27) Dünya Liderleri Zirvesi'nde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres tarafından açıklandı.
İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliği ve aşırı hava olayları nedeniyle giderek artan iklim felaketlerine karşı dünyanın her yerindeki bireyleri erken uyarı sistemleriyle korumak amacıyla geliştirilen plan, 2023-2027 döneminde atılacak adımları kapsıyor.
Gelecek 5 yıl boyunca kişi başı yıllık 50 dolar/cent veya toplamda 3,1 milyar dolar başlangıç yatırımıyla devreye alınacak plan, afet riski bilgisi, gözlemler ve tahminler, hazırlık ve müdahale ve erken uyarı sistemlerinin iletişiminin sağlanması olmak üzere dört temel maddeyi içeriyor.
Afet riski bilgisine ilişkin sistemlerin geliştirilmesi için 374 milyon dolar, gözlem ve tahmin alanında 1,18 milyar dolar, hazırlık ve müdahale adımları için bir milyar dolar ve iletişim ayağı için 550 milyon dolar yatırım yapılması hedefleniyor.
Dünya nüfusunun yaklaşık yarısının afetlere karşı erken uyarı sistemi bulunmazken, giderek artan felaketler bu sistemlerin aciliyetini ortaya koyuyor.
Az gelişmiş ülkelerde iklim felaketlerinden ölme riski 15 kat daha fazla
Planı açıklayan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, konuşmasında sürekli artan sera gazı emisyonlarının gezegenin genelinde aşırı hava olaylarını güçlendirdiğini söyledi.
Guterres, iklim felaketleri nedeniyle savaştan üç kat daha fazla insanın yerinden edildiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"İnsanlığın yarısı halihazırda tehlike bölgesinde bulunuyor. Uyum ve dayanıklılığa eşit derecede yatırım yapmalıyız. Buna fırtınaları, sıcak hava dalgalarını, selleri ve kuraklıkları önceden tahmin etmemizi sağlayacak sistemler de dahil. Bu amaçla, öncelikle en kırılgan durumda olanları desteklemek üzere, dünya üzerindeki herkesin beş yıl içinde erken uyarı sistemleriyle korunması çağrısında bulunuyorum."
Guterres, Afrika, Güney Asya, Güney ve Orta Amerika ve küçük ada devletlerindeki insanların iklim felaketlerinden ölme riskinin 15 kat daha fazla olduğuna işaret etti.
24 saat önceden erken uyarı, hasarı yüzde 30 azaltabiliyor
Erken uyarı sistemleri az gelişmiş ülkelerde afet kaynaklı ölümlerin, gelişmiş sistemleri bulunan ülkelere göre 8 kat fazla olduğunu aktaran Guterres, "Bu sistemle, aradaki boşluğu kapatmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda, planın etkili şekilde uygulanma ve ilerlemesini izlemek üzere Dünya Meteoroloji Örgütü ve BM Afet Risk Azaltım Ofisi bir danışma kurulu oluşturacak. Bu kurul, yıllık olarak plandaki gelişmeleri raporlayacak." dedi.
Dünya Meteoroloji Örgütü Genel Sekreteri Petteri Taalas ise yaklaşan bir iklim felaketinin 24 saat önceden bildirilmesinin meydana gelen hasarı yüzde 30 azaltabileceği bilgisini paylaştı.
Mısır Dışişleri Bakanı ve COP27 Başkanı Samih Şukri ise iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı desteğe ihtiyacı olanlar için acilen harekete geçilmesi gerektiğini belirterek, "Bu planın başlatılması, özellikle nüfusun yüzde 60'ının erken uyarı sistemine sahip olmadığı Afrika'da iklim değişikliğine uyum ve dayanıklılık için önemli bir katkı." değerlendirmesinde bulundu.