Temeli 13 yıl önce atılan boru hattı bağlantısının inşaatı, Rusya’nın Ukrayna’ya savaş açması ve Bulgaristan’a doğal gaz aktarımını kesmesinden sonra Avrupa Birliği’nin (AB) sağladığı 250 milyon avroluk finansmanı sayesinde kısa sürede tamamlandı.
Projenin resmen hizmete girmesiyle başkent Sofya’da düzenlenen, ev sahipliğini Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev'in yaptığı törene AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Kuzey Makedonya Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Romanya Başbakanı Nicolae Çuka ve Bulgaristan Başbakanı Gılıb Donev katıldı.
Von der Leyen, somut inşaatı 10 yılı aşkın süren projenin, Bulgar ile Yunan hükümetlerinin çabaları ve AB’nin sağladığı finansmanı ile nihayet hayata geçirildiğini söyledi.
“Bu proje Bulgaristan ve Güneydoğu Avrupa için yeni bir çağın başlangıcı olarak Avrupa için Rus gazının bağımlılığından kurtuluş olacak.” diyen von der Leyen, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bulgaristan, daha önce doğal gaz ihtiyaçlarının yüzde 80’ini Rusya’dan karşılıyordu. Rusya, Ukrayna’ya savaş açarken Avrupa’ya da bir enerji savaşı açtı. Bu proje sayesinde Bulgaristan tüm ihtiyacını karşılayacak, Avrupa’da kış döneminde yeterli miktarda doğal gaz olacak.”
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, projenin, Avrupa’nın teminat kaynaklarının çeşitlendirilmesi açısında önemli rol oynadığına işaret ederek Güney Doğalgaz Koridoru'nun da Avrupa’nın başlıca enerji projelerinden biri olduğunu söyledi.
Azerbaycan’ın Hazar bölgesindeki gaz kaynaklarının yanı sıra başka kaynaklar da geliştirdiğine işaret eden Aliyev, “TANAP ve TAP güzergahlarının kapasitesinin artırımı sayesinde 2027 yılında doğal gaz ihracatımızı iki kat artıracağız.” dedi.
Aliyev, ülkesinin geliştirdiği yeşil enerji projeleri sayesinde de yakın bir zamanda Avrupa’nın önemli elektrik ihracatçılarının arasında yer alacağını da sözlerine ekledi.
Yunanistan Başbakanı Miçotakis de somut ticari hayatına başlayan projenin yeni bir doğal gaz aktarım köprüsü olarak Avrupa’nın ticari haritasını dramatik bir şekilde değiştirdiğini kaydetti. Son yıllarda tüm Bulgar hükümetleri ile verimli çalıştıklarını belirten Miçotakis, “Azeri gazın bizlere ulaşması Rus gazın pençesini parçalayacak.” değerlendirmesini yaptı.
Dedeağaç bölgesinde inşa edilmekte olan terminal sayesinde Yunanistan’ın bölgesel enerji dağıtım kapasitesini de artıracağını anlatan Miçotakis, “Avrupa, Rusya’nın gaz şantajı karşısında güçlü bir ortak politikaya sahip olmalı.” diye konuştu.
Bulgaristan Cumhurbaşkanı Radev ise birkaç Bulgar hükümetinin projeye destek verdiğini anımsatarak “Sayın Cumhurbaşkanı Aliyev, Avrupa’nın çok güvenilir bir ortağıdır. Projemiz, bölgemizin enerji haritasını köklü bir şekilde değiştirecek.” ifadelerini kullandı.
Radev, Bulgaristan’ın Balkanlar’da birinci, Avrupa’da 3'üncü en büyük elektrik ihracatçısı olduğunu ve bu alandaki çalışmalarını sürdüreceğini de aktardı.
Romanya Başbakanı Çuka da Rusya’nın doğal gaz piyasasında yarattığı yapay açıkların enerji fiyatlarını olumsuz etkilediğini belirterek “Ülkelerimiz ödevini tam hazırlamalı. Ukrayna, Moldova ve Batı Balkanlar da bu projelerimize güveniyor.” dedi.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, bir yıla kadar Sırbistan ile Bulgaristan arasındaki ara doğal gaz aktarım bağlantısının çalışmalarının da tamamlanacağını bildirdi.
Kuzey Makedonya Cumhurbaşkanı Pendarovski ise “Pan-Avrupa dayanışma süreci AB karamsarlığını hafifletebilir. Ortak geleceğimiz AB’deyse ‘Birlik İçinde Daha Güçlüyüz’ şeklindeki sloganımıza destek verelim.” değerlendirmesinde bulundu.