Hazine ve Maliye Bakanlığı, ağustos ayına ilişkin bütçe gerçekleşmeleri raporunu açıkladı.
Buna göre, ağustosta bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 108,8 artışla 305 milyar 930 milyon liraya, bütçe giderleri yüzde 186 artarak 302 milyar 343 milyon liraya yükseldi.
Bütçe, ağustosta 3 milyar 586 milyon lira fazla verdi.
Merkezi yönetim bütçe giderleri Ağustos 2021'de 105 milyar 703 milyon lira iken geçen ay yüzde 186 artışla 302 milyar 343 milyon liraya yükseldi. Böylelikle bu yıl merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 2 trilyon 831 milyar 472 milyon lira ödeneğin yüzde 10,7'si kullanılmış oldu.
Geçen yıl ağustosta bütçede 54 milyar 494 milyon lira faiz dışı fazla oluşurken bu yıl ağustosta söz konusu rakam 26 milyar 233 milyon liraya geriledi.
Faiz hariç bütçe giderleri, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 203,9 artarak 279 milyar 696 milyon liraya ulaştı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 11,2 olarak hesaplandı.
Ağustosta personel giderleri, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 106,3 artarak 57 milyar 318 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede öngörülen 613 milyar 641 milyon lira ödeneğin yüzde 9,3'ü kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 94,6 artışla 9 milyar liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 97 milyar 151 milyon lira ödeneğin yüzde 9,3'ü kullanılmış oldu.
Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 214 milyar 814 milyon lira ödeneğin yüzde 14,4'ü harcandı. Ağustosta yüzde 299 artışla 30 milyar 942 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.
Cari transferler ağustosta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 144,2 artışla 98 milyar 547 milyon lira olarak belirlendi. Bütçede öngörülen 1 trilyon 78 milyar 291 milyon lira ödeneğin yüzde 9,1'i kullanıldı.
Ağustosta 22 milyar 373 milyon lira sermaye gideri, 9 milyar 792 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 51 milyar 725 milyon lira oldu.
Faiz giderleri söz konusu ayda geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 65,8 artışla 22 milyar 647 milyon lira olarak hesaplandı.
Bütçe gelirleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın ağustos ayında 146 milyar 539 milyon lira iken bu yıl ağustosta yüzde 108,8 artarak 305 milyar 930 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin ağustos ayı gerçekleşme oranı 2021'de yüzde 13,3 iken geçen ay yüzde 12 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı ağustosta, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 107,3 artarak 271 milyar 858 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise Ağustos 2021'de yüzde 14,2, geçen ay yüzde 12,4 olarak tespit edildi.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri, ağustosta yüzde 140,2 artışla 29 milyar 464 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 3 milyar 803 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 805 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi türleri itibarıyla ağustosta geçen yılın aynı ayına göre, gelir vergisi yüzde 74,9, kurumlar vergisi yüzde 117,7, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 19,2, özel tüketim vergisi yüzde 114,5, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 85,7, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 164,4, damga vergisi yüzde 59,1, harçlar yüzde 80,2, diğer vergiler tahsilatı yüzde 105,2 arttı.
Ocak-ağustos dönemi gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Ağustos 2021 döneminde 910 milyar 142 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 90,7 artışla 1 trilyon 735 milyar 193 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2022'de merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 2 trilyon 831 milyar 472 milyon lira ödeneğin yüzde 61,3'ü kullanılmış oldu.
Geçen yılın ocak-ağustos döneminde bütçe 90 milyar 658 milyon lira faiz dışı fazla verirken bu yılın aynı döneminde 207 milyar 121 milyon lira faiz dışı fazla oluştu.
Merkezi yönetim bütçesi, Ocak-Ağustos 2021 döneminde 37 milyar 507 milyon lira açık verirken bu yılın aynı döneminde 33 milyar 127 milyon lira fazla verdi.
Faiz hariç bütçe giderleri ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 99,6 artarak 1 trilyon 561 milyar 199 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 62,4 olarak hesaplandı.
Personel giderleri söz konusu dönemde yüzde 65,8 artışla 379 milyar 621 milyon lira olurken personel giderleri için bütçede öngörülen 613 milyar 641 milyon lira ödeneğin yüzde 61,9'u kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 59 artarak 59 milyar 794 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 97 milyar 151 milyon lira ödeneğin yüzde 61,5'i kullanılmış oldu.
Ocak-ağustos döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 214 milyar 814 milyon lira ödeneğin yüzde 59,1'i harcandı. Bu dönemde yüzde 130,6 yükselişle 126 milyar 905 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti. Cari transferler yüzde 89,5 artarak 715 milyar 982 milyon lirayı buldu. Bütçede öngörülen 1 trilyon 78 milyar 291 milyon lira ödeneğin yüzde 66,4'ü kullanıldı.
Söz konusu dönemde 107 milyar 975 milyon lira sermaye gideri, 20 milyar 467 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 150 milyar 455 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz giderleri yüzde 35,8 yükselerek 173 milyar 994 milyon liraya çıktı.
Bütçe gelirleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın ocak-ağustos döneminde 872 milyar 635 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 102,6 artışla 1 trilyon 768 milyar 320 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin ocak-ağustos dönemi gerçekleşme oranı 2021'de yüzde 79,2, bu yılın aynı döneminde yüzde 69,3 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 106,9 artarak 1 trilyon 474 milyar 497 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 67,5 olarak kayıtlara geçti.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de aynı dönemde yüzde 87,6 artarak 255 milyar 832 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 28 milyar 738 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 9 milyar 254 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi türleri itibarıyla ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, gelir vergisi yüzde 55,7, kurumlar vergisi yüzde 212,9, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 52,7, özel tüketim vergisi yüzde 81,9, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 72, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 137,5, damga vergisi yüzde 40,2, harçlar yüzde 86,7 ve diğer vergi gelirleri yüzde 89,2 artış gösterdi.
Muhabir: Göksel Yıldırım,Sevgi Ceren Gökkoyun