Merkez bankalarının geçen hafta agresif bir şekilde faizleri artırması ve yüksek faiz ortamının bir müddet daha süreceği sinyali vermesinin ardından küresel çapta dolar talebi güçlenmeye devam etti.
Dolar endeksi 114,7 ile 20 yılın yeni zirvesini test ederken, Avrupa ülkeleri ekonomilerine duyulan güvenin azalması ile avro/dolar paritesi 0,9540 ile Haziran 2002'den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Sterlin/dolar paritesi 1,0640 ile tüm zamanların en düşük seviyesinde kalmaya devam etti, dolar/yen paritesi de doğrudan döviz müdahalesine karşın 144,7 ile 24 yılın zirvesindeki hareketini sürdürdü. Avro, sterlin ve yendeki tarihi zayıflamaya bu sabah Çin yuanı da katıldı ve dolar/yuan paritesi 7,20 kritik eşiğini aşarak 7,2297 ile Ocak 2008'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Resesyon korkularının güçlenmesi ile tahvil piyasasında da çalkantı devam etti ve ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi Nisan 2010'dan bu yana ilk kez yüzde 4'ü test etti. 10 yıllık tahvil faizi İngiltere'de yüzde 4,53'le Eylül 2008'den, Almanya'da yüzde 2,26'yla Aralık 2011'den, İtalya'da yüzde 4,76'yla Haziran 2013'ten bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Fed yetkililerinin açıklamaları dün yakından takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Charles Evans, faiz oranlarının yıl sonuna kadar yüzde 4,50-4,75 aralığına yükseltilmesi gerektiğini söyledi.
St. Louis Fed Başkanı James Bullard da ABD'nin ciddi bir enflasyon sorunu olduğunu ve buna yanıt verilmesi gerektiğini vurgulayarak, Fed'in yüzde 2'lik enflasyon hedeflemesi rejiminin güvenilirliğinin risk altında olduğunu kaydetti.
Makrekonomik veri tarafında dün ABD'de dayanıklı mal siparişleri ağustosta aylık yüzde 0,2 azalırken, bu dönemde yeni konut satışları ise yüksek konut kredisi oranlarına rağmen yüzde 28,8 ile beklentilerin üzerinde arttı.
Bu gelişmelerle dün New York borsasında karışık bir seyir izlenirken, Dow Jones endeksi yüzde 0,43 ve S&P 500 endeksi yüzde 0,21 geriledi, Nasdaq endeksi yüzde 0,25 değer kazandı. ABD endeks vadeli kontratların yeni güne de düşüşle başladığı görülüyor.
Avrupa tarafında dün Baltık Denizinde Rusya'ya ait Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarında gaz sızıntısı tespit edilmesinin ardından Hollanda'da işlem gören ekim vadeli doğal gaz kontratların fiyatı yüzde 20'nin üzerinde yükselerek 212 avroyu test etti. Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, boru hatlarına yönelik sabotaj eylemini değerlendirdiklerini belirtirken, Almanya enerji krizini hafifletmek için iki nükleer santralin ömrünü uzatmayı planladığını açıkladı. Öte yandan Rus enerji şirketi Gazprom da Rusya'nın, dostane olmayan yaklaşımı nedeniyle Ukrayna'nın ulusal doğal gaz şirketi Naftogaz'a yaptırım uygulayabileceğini bildirdi.
Enerji krizine ilişkin endişelerin gündemde kalmasına neden olan gelişmelerin yanı sıra merkez bankalarından "şahin" mesajları da gelmeye devam ederken, dün İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başekonomisti Huw Pill, hükümetin planladığı vergi indirimlerine dikkate değer bir para politikası karşılığı verilmesi gerektiğini söyledi.
Pill, Banka'nın son gelişmelerin ardından acil bir faiz artırım kararı vermek yerine, kasımın ilk haftasında planlanan bir sonraki Para Politikası Kurulu toplantısına kadar beklemesi gerektiğini belirterek, İngiliz sterlinindeki sert değer kayıplarına ilişkin "Gördüğümüz finansal varlıkların yeniden fiyatlandırılmasına kesinlikle kayıtsız değiliz. Kayıtsız kalamayız." ifadesini kullandı.
Bu gelişmelerle dün Avrupa borsalarındaki satıcılı seyir sürdü ve Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,72, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,52 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,27 değer kaybetti. Avrupa endeks vadeli kontratları, yeni güne de düşüşle başladı.
Asya genelinde, Çin Merkez Bankası'nın ekonomiyi destekleyici hamlelerine karşın bu sabah yuandaki sert değer kayıpları ile risk iştahının düşük seyrettiği görülüyor. Japonya tarafında ise dolar/yen paritesinin daha önce müdahale sinyali verilen 145 sınırına yükselmesi dikkati çekiyor.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1, Japonya'da Nikeki 225 endeksi yüzde 2, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,3 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2,6 düşüşle seyrediyor.
Yurt içinde, dün bankacılık hisseleri öncülüğünde yükseliş eğiliminde hareket eden Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,17 artışla 3.265,64 puandan tamamladı. Dolar/TL ise dün sığ piyasada anlık olarak 18,7373 ile tarihi zirvesini görmesinin ardından bugün bankalararası piyasanın açılışında 18,4820'den işlem görüyor.
Analistler, merkez bankalarının agresif faiz adımlarının devam edeceği sinyali verdiği bir ortamda hızla yükselen tahvil getirileri ve dolardaki güçlenmenin resesyon korkularını derinleştirdiğini belirterek, küresel piyasalarda düşük risk iştahı ve yüksek oynaklık temasının bir müddet daha gündemde kalabileceğini söyledi.
Tahvil ve döviz piyasalarının seyrinin yakından izlenmeye devam edileceğini belirten analistler, bugün merkez bankası yetkililerinin açıklamalarının takip edileceğini, ver gündeminde ise ABD'de toptan stoklar ve bekleyen konut satışlarının öne çıktığını bildirdi.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3.200 ve 3.140 seviyelerinin destek, 3.370 puanın direnç konumunda bulunduğunu ifade etti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.15 Avro Bölgesi, ECB Başkanı Christine Lagarde'ın konuşması
15.30 ABD, ağustos ayı toptan eşya ve perakende stokları
15.30 ABD, ağustos ayı dış ticaret dengesi
17.00 ABD, ağustos ayı bekleyen konut satışları
17.15 ABD, Fed Başkanı Jerome Powell'ın konuşması
17.30 ABD, haftalık ham petrol stokları
Muhabir: Belgin Yakışan Mutlu