İSTANBUL (İGFA) - Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından her ay hazırlanan Aylık Sektör Raporu’nunHaziran 2024sonuçları açıklandı. İnşaat sektörü ve inşaat malzemesi sanayisine yönelik sonuçların değerlendirildiği rapora göre; inşaat sektörü 2024 yılının ikinci çeyreğinde sıkılaştırma politikalarının talep tarafındaki etkilerini daha çok hissetmeye başladı. Yerel seçimler sonrası yılın ikinci çeyreğinde para politikası tarafında sıkılaşma kararlılıkla uygulanmaya devam etti. Özellikle kredi faiz oranlarındaki artışlar ve likiditenin azaltılması ile inşaat sektöründe talep eksikliği artmaya başladı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun her ay Müteahhitler ile gerçekleştirdiği güven endeksi anketinde iş koşullarına ilişkin olarak yapılan değerlendirmeler ikinci çeyrekte talep tarafında yaşanan gelişmeleri ortaya koydu.
TALEP YETERSİZLİĞİ EN YÜKSEK SEVİYEYE ÇIKTI
Rapora göre, talep yetersizliği yerel seçim sonrası nisan ve mayıs aylarında sınırlı ölçüde gerilemesine karşın mayıs ayında yükseldi. 2022 yılının başından bu yana talep yetersizliği en yüksek seviyeye çıktı. Yüksek finansman maliyetleri ise inşaat sektöründe işleri sınırlayan en önemli unsur olarak öne çıkmaya devam etti. Finansman sorunları yılın ikinci çeyreğinde de yüksek kaldı. Sıkılaştırma politikalarının etkileri artarak görüldü. İşgücü eksikliği genel bir sorun olarak daha sınırlı etki yaptı. Malzeme ve ekipman eksikliği ise azaldı.
ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE DE KISITLAYICI KOŞULLAR SÜRECEKTİR
İnşaat sektöründe yılın geri kalanında talep seviyesi ve finansal sorunların belirleyici olacağına raporda dikkat çekildi. 2024 yılının üçüncü çeyreğinde de kısıtlayıcı koşulların sürmesi ve buna bağlı olarak inşaat malzemesi sanayine dönük talebin de sınırlı olması bekleniyor.
Enflasyonda hedeflenen düşüşün sağlanması halinde ise dördüncü çeyrekten itibaren merkez bankası ve piyasa faizlerinde indirim beklentisi bulunuyor. Dolayısıyla faiz indirimleri ile talep ve finansman tarafındaki sıkıntıların da azalmaya başlaması bekleniyor.
MAYIS AYINDA İSTİHDAM 1,72 MİLYON SEVİYESİNE İNDİ
Türkiye İMSAD’ın hazırladığı rapora göre, inşaat sektöründe istihdam seviyesi sektördeki gelişmeler ve işler için önemli bir gösterge olmaktadır. İnşaat sektöründe istihdam seviyesi 2024 Mart ayında 1,74 milyon ile yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Ancak istihdam nisan ve mayıs aylarında geriledi. Mayıs ayında istihdam 1,72 milyon seviyesine indi. Yerel seçimler sonrası sıkılaştırma politikaları ile inşaat sektöründe işlerde toparlanma sınırlı kaldı. Ancak istihdam seviyesi geçen yılın mayıs ayının 79 bin kişi üzerinde gerçekleşti. Bu veri inşaat sektöründe geçen yıla göre büyümenin devam ettiğini gösteriyor.
YENİ SİPARİŞLER ENDEKSİ 0,7 PUAN GERİLEDİ
Rapora göre, alınan yeni iş siparişleri yerel seçimler sonrası genel olarak durağan kaldı. Nisan ayında 0,1 puan ve mayıs ayında 0,3 puan artan yeni siparişler endeksi haziran ayında 0,7 puan geriledi. Böylece ikinci çeyrekte yeni alınan siparişler durağan kaldı. Yerel seçimler sonrası yeni inşaat siparişleri için öncelikle ekonomi politikası uygulamaları ile etkileri belirleyici olacak. Mevsimsellik ile inşaat sektöründe yüksek sezona girilmiş olmakla birlikte yeni alınan iş siparişleri beklentilerin altında kaldı. Yeni siparişlerde toparlanmanın zaman alacağı tahmin ediliyor.
KONUT FİYAT ARTIŞLARI ENFLASYONUN DA GERİSİNDE KALMAYA BAŞLADI
Raporda, 2022 ve 2023 yıllarında yüksek artışlar gösteren konut fiyatlarının 2024 yılında yavaşlamaya başladığına dikkat çekildi. TC. Merkez Bankası konut fiyat endeksi verileri fiyat artışlarının yavaşlamakta olduğunu gösteriyor. 2024 Nisan ayı sonu itibariyle yıllık konut fiyatları artışı yüzde 48,4 oldu. Yeni konutlarda yıllık artış yüzde 51,0, yeni olmayan konut fiyatlarında artış ise 49,0 olarak gerçekleşti. Konut fiyat artışları enflasyonun da gerisinde kalmaya başladı. Talepteki düşüş konut fiyat artışlarını da sınırlıyor.
REEL GERİLEME YATIRIM AMAÇLI KONUT TALEBİNİ DE AZALTACAKTIR
Konut fiyat artışları uzun süre sonra reel olarak negatife döndü. 2024 yılı nisan ayında konut fiyatları nominal olarak yüzde 48,4 artmış olmasına karşın reel olarak yüzde 13,8 düşüş gösterdi. Konut fiyatlarındaki reel gerilemenin yatırım amaçlı konut talebini de azaltması bekleniyor.
ÜRETİM GEÇEN YILA GÖRE YÜZDE 10,9 ARTTI
Türkiye İMSAD’ın hazırladığı rapora göre, inşaat malzemesi sanayi üretimi bu yılın nisan ayında 2023 yılı nisan ayına göre yüzde 0,4 azaldı. Yılın ilk çeyrek döneminde üretim artışı geçen yılın ilk çeyrek dönemine göre yüzde 10,9 yükselmişti. Nisan ayında üretimdeki gerilemenin ana nedeni, uzun tatiller sebebiyle çalışma gün sayısının önemli ölçüde azalması oldu.
12 ALT SEKTÖRDE ÜRETİM ARTTI
2024 yılının nisan ayında da alt sektörler itibariyle farklı üretim gelişmeleri yaşanmaya devam etti. 2024 Ocak-Nisan döneminde 12 alt sektörde üretim geçen yılın Ocak-Nisan dönemine göre artarken, 10 alt sektörde üretim azaldı.
Bazı alt sektörlerde yüksek üretim artışları oldu. İlk dört ayda hazır beton üretimi yüzde 23,1 ve inşaat camları üretimi yüzde 22,1 arttı. Çimento üretimi yüzde 21,1 ve demir çelik çubuk ve profil üretimi yüzde 19,0 büyüdü. Demir çelikten inşaat ürünleri üretimi de yüzde 18,5 yükseldi.
SERAMİK ÜRÜNLERİNİN DÜŞÜŞÜ SÜRÜYOR
2024 yılı ilk dört ayında bazı alt sektörlerde ise üretim yüksek düşüş gösterdi. Seramik ürünlerinde yüksek üretim düşüşü yeni yılda da sürdü. İlk dört ayda seramik kaplama malzemeleri üretimi yüzde 21,4 ve seramik sağlık gereçleri üretimi yüzde 21,5 azaldı.
Metal yapı ve yapı parçaları üretimi yüzde 20,6, demir çelik radyatör üretimi yüzde 12,3 birleştirilmiş parke ve yer döşemeleri üretimi ise yüzde 14,4 azaldı.
2023 yılında alt sektörlerde farklı üretim eğilimleri ortaya çıkmıştı. 2024 yılında da benzer eğilimin devam ettiği görülmekte.