Kalp nakli, en ciddi ve genellikle son aşamasına gelmiş kalp yetmezliği rahatsızlıklarında yapılan cerrahi bir uygulamadır. En genel anlatım ile bir organ nakli operasyonu olan kalp nakli; ilaç tedavilerinin ve diğer tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda hastaya sunulan bir tedavi şeklidir. Prosedüre uygun olarak belli kriterler sağlandığı takdirde aday olarak kabul edilmek mümkün olmaktır.
Kalp nakli de diğer tüm organ nakli operasyonlarında olduğu gibi belli kriterlere bağlıdır. Bunun için öncelikle organ nakli nedir ve organ nakli nasıl yapılır sorularına cevap bulmak gerekir.
Organ Nakli Nedir?
Bir organın verici kişinin vücudundan çıkarılarak hasarlı veya eksik bir organın yerini almak üzere alıcı kişinin vücuduna yerleştirildiği operasyonlara organ nakli denilmektedir. Organ nakli operasyonlarında verici kişi ve alıcı kişi aynı yerde olabileceği gibi; verici ve alıcının ayrı bölgelerde olduğu durumlarda verici kişinin vücudundan alınan organlar başka bir yerde bulunan alıcı kişinin vücuduna nakledilebilir.
Organ nakli operasyonları günümüzde tıp dünyasının en önemli ve en ilgi çekici konularından birisidir. Güncel durumda başarılı bir şekilde nakledilebilen organlar; kalp, böbrekler, karaciğer, akciğerler, pankreas, bağırsak, timus ve uterus organlarıdır. Organ nakli operasyonlarında en kilit konu; alıcı kişinin vücudunun nakledilen organa karşı bir bağışıklık tepkisi göstermesidir. Bu tepkiye bağlı olarak muhtemel nakil başarısızlığı yaşanır. Bu durumda nakledilen organın hemen alıcıdan çıkarılması gerekir ve yaşanan bu durum nakil reddi problemi olarak bilinmektedir.
Organ nakli operasyonlarının çok fazla gündemde olmasının beraberinde getirdiği önemli konulardan birisi de organ bağışı konusudur. Organ bağışı yapan kişi; canlı, ölü ya da beyin ölümü gerçekleşmiş, makinelerle hayatı sürdürülen bireyler olarak tanımlanmaktadır. Ölümü gerçekleşmiş kişiden ise kalp atışının durduğu ya da beyin ölümünün gerçekleştiği andan başlayarak 24 saat içinde vücuttan çıkarılan organlar nakil için kullanılabilir durumda olacaktır. Kornea hariç olmak üzere çoğu doku türü, organların aksine, beş yıla kadar korunabilme özelliğine sahiptir ve bu dokular için özel olarak doku bankaları kurulmuştur.
Kalp Nakli Nedir?
Yeterli fonksiyon gösteremeyen hasta kalbin verici bir kişinin vücudundan alınan sağlıklı bir insan kalbi ile değiştirilmesi işlemine kalp nakli denilmektedir.
Kimler Kalp Nakli Adayı Olabilir?
Bir kişinin kalp nakli için uygun olup olmadığının belirlenmesi için bazı temel sorular ve bu sorulara verilen cevaplar önemli hale gelmektedir. Mevcut kalp rahatsızlığının tedavisinde; diğer tüm tedavilerin denenip denenmediği ve alıcı kişinin nakil gerçekleşmediği takdirde ölüm ihtimalinin olup olmadığı önemli kriterlerden birisidir. Genel sağlık durumunuzun iyi ya da kötü olması gibi sorular ve bu sorulara verilen cevaplar da önemlidir.
Kalp nakli operasyonu gerçekleştikten sonra karmaşık ilaç tedavileri ve sık muayeneler olması gerekmektedir. Kalp nakli gerçekleşen kişinin yaşam tarzında değişiklikler olabilir. Bu sürece bağlı kalınması ve tedavi sürecinin aksatılmaması başarılı bir kalp nakli operasyonu için önemlidir.
Kalp Nakli Nasıl Yapılır?
Kalp nakli operasyonu yapmak için öncelikle kapsamlı bir tarama sürecinden geçmeniz gerekmektedir. Bu tarama sürecinin ardından nakil listesine dahil edilebilmek mümkündür. Bu durumda uzman bir nakil ekibi tarafından tıbbi geçmişiniz, tanı koymak üzere yapılan testleriniz ve bu testlerin sonuçları kontrol edilerek; sosyal ve psikolojik durumunuz ile birlikte tespit edilir. Bunun yanında ömür boyu öz bakım için uygun olup olmadığınız konusu da önemli bir kriterdir.
Tüm bu sürecin ardından nakil ekibi tarafından onay aldıktan sonra bir bağışçıdan gelebilecek uygun bir kalbin bekleme süreci başlar. Bu dönem uzun olabilir. Donör kalp bulunana kadar geçen süreçte sağlık ekipleri kalp yetmezliği rahatsızlığının tedavisi konusunda destek olmaya ve durumu takip etmeye devam eder. Kalp nakli bekleyen kişiye uygun bir kalp bulunduğunda ise hemen iletişim kurulur ve işlemler başlar.
Organ Bağışçıları Nasıl Bulunur?
Kalp nakli operasyonu için bağışçı olan kişiler; yakın zamanda hayatını kaybetmiş veya beyin ölümü gerçekleşmiş kişiler olmaktadır. Bu gibi durumlarda verici yani donör kişinin beyin ölümü gerçekleşse de vücudu makineler tarafından canlı tutulmaktadır.