Mal sahipleri, evlerini yeni kiracıya vererek daha yüksek gelir elde etmek isterken, eski kiracılar da mevcutta devam eden kira sözleşmeleri kapsamında nispeten daha düşük oranda artışla devam etmek istiyor. 20 yıla yakın süredir gayrimenkul alanında değerleme hizmeti sunan Denge Değerleme, günümüzde sıkça karşılaşılan bu ihtilaf durumunun çözümü için SPK Lisanslı Değerleme Şirketlerine müracaat ederek kira tespit raporu hazırlatılmasını öneriyor.
Son dönemde mülk sahipleri ve kiracılar tarafından en fazla merak edilen konuların başında kira artış oranının ne kadar olacağı geliyor ve birçok kişi kira artış oranının nasıl hesaplandığını merak ediyor. Kira artış oranı Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK tarafından geriye dönük olarak geçmiş 12 aya ait TÜFE oranlarının ortalaması alınarak hesaplanıyor.
Buna göre TÜİK, Ocak ayında TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) oranının bir önceki yıla göre yüzde 48,69 oranında arttığını ve Şubat ayı için kira artış oranın da yüzde 22,58 olduğunu açıkladı. TÜİK tarafından hesaplanan kira artış oranı ev sahipleri ve kiracılar açısından bağlayıcı nitelik taşıyor ve ev sahiplerinin karşılıklı mutabakat sağlamadıkları sürece kira artış oranının üzerinde bir artış talep etme hakkı bulunmuyor.
Eğer Şubat ayı kira artışının yapılacağı dönem ise gelecek 12 ay için ödenecek kira bedeli şu şekilde hesaplanıyor: Örneğin 2.000 TL kirası olan bir konutta oturuyor iseniz aylık bedeli 2.000 X 0,2258= 451,60 TL olarak tespit ediliyor ve böylelikle yıllık toplam kira artışı 2.451,60 TL olarak belirleniyor.
Birebir Aynı Dairelere Farklı Kiralar
Değerleme kuruluşu verilerine göre; son dönemde artan girdi maliyetleri nedeniyle yeni konut üretimini azalması ve buna karşılık talebin artması kiralarda ani yükselişlere neden oldu. Öyle ki; aynı binada yeni taşınmış bir kiracı aynı özelliklerde ve aynı büyüklükte bir daire için aylık 3.500 TL kira öderken, birkaç yıldır aynı dairede ikamet eden bir başka kiracının 1.500 TL kira ödediği durumlar görülebiliyor.
Kiracılar kanunların kendilerine tanıdığı haklardan faydalanarak kira artışlarını TÜİK tarafından belirlenen kira artış oranına göre arttırmaya devam ederken mal sahipleri durumdan rahatsız. Tüm bunların sonucunda kiracılar ve mal sahipleri arasındaki ihtilaflar gün geçtikçe artıyor ve beraberinde tahliye ve kira tespit davaları da aynı oranda artıyor.
Kira Tespit Raporu, Spekülasyonsuz Doğru Kirayı Tespit Ediyor
Günümüzde sıkça karşılaşılan bu ihtilaf durumunda SPK lisanslı değerleme şirketlerine müracaat ederek kira tespit raporu hazırlatılmasında fayda bulunuyor. Kira tespit raporunu bağımsız ve objektif biçimde hazırlayacak olan değerleme şirketleri, ihtilafa konu mülkün konumu, fiziksel özellikleri, büyüklüğü, manzarası, yaşı, yasal durumu gibi özelliklerini inceleyerek bir kira tespiti yaparak; mülkün güncel kira değerini spekülasyonlardan ve piyasadaki istisnai olarak gerçekleşen bazı özel durumlardan arınmış bir şekilde gerçekçi biçimde tespit ediyor.
Kirayı etkileyebilen bu özel durumlar; kiracıların ailelerine, işlerine yakınlık nedeniyle piyasa rayicinin üzerinde bir kira bedeli ödemeyi göze alması, kısa dönem kiralamaların genel piyasa rayiçlerinin üzerinde fiyatlarla gerçekleşmesi, eşyalı olarak kiralanan bir mülkün kira değerinin piyasanın üzerinde gerçekleşmesi ve eşyasız kiralanan bir mülkle mukayese edilmesi vb. durumlar olabiliyor.
Değerleme şirketleri, kira ile ilgili ihtilaflarda ve dava süreçlerinde kira tespit raporu hizmeti alınmasının sorunların çözümü ve doğru kira değerine ulaşılabilmesi açısından oldukça önemli olduğuna, kira tespit raporu hazırlatılması halinde ihtilafların daha hızlı çözüme kavuşacağına işaret ediyor.