“Yaptığım işte en iyi olmalıyım.”
“Yapılması gerekenler konusunda üzerimde yoğun baskı hissediyorum.”
“Hiç bir zaman yaptığım işten ve ürettiklerimden memnun olamıyorum. Sanki hep bir şeyler eksik ya da yetersiz.”
“Her zaman daha iyisini yapmam gerekiyor. Hatta eğer yaptığım iş mükemmel değilse, kendimi başarısız, işe yaramaz ve berbat hissediyorum.”
“Hedeflerime ulaşmak için çoğu zaman aşırı mücadele etmem gerekiyor. Hata yapmamak için üzerinde günlerce düşünüyorum, uykularım kaçıyor.”
“Yapmam gereken çoğu işi erteliyorum.”
Bu ifadeler size tanıdık geldi mi? Bu ifadeler mükemmeliyetçilik sorunu olan danışanlarıma ait. Sorun diyorum, çünkü mükemmeliyetçi insanlar sanıldığı gibi yaptığı işlerde başarılı olan, mutlu insanlar değiller.
Mükemmeliyetçi insanların en yoğun hissettikleri duygu baskıdır. İş hayatlarında, evliliklerinde, okulda, evdeki işlerde, spor yaparken, flört ederken ya da cinsel hayatlarında her zaman en iyi olmak ve en iyisini yapmak zorunda olduklarını hissederler. Bulundukları durumdan daha da ileriye gidebilmek için hep kendilerini zorlar dururlar. Gevşemek ve hayattan zevk almak onlar için imkânsız gibidir. Başkalarının bunu nasıl yapabildiğine şaşırırlar ve anlayamazlar.
Yapacakları işlerin hatasız ve kusursuz olması gerektiğine inanırlar. En küçük bir hata bile onlar için başarısızlık anlamına gelir. Başarısız olduklarını düşündüklerinde de diğer insanlara göre duygusal olarak aşırı tepki verirler. Çok daha fazla öfke, suçluluk ve utanç duyarlar. Daha kolay pes ederler. Yapmak istedikleri pek çok şeyden bu yüzden kaçınırlar.
Kendileri için aşırı, yüksek beklentiler koyarlar ve bu beklentilerine ulaşma konusunda da aşırı endişe yaşarlar. Çünkü başkalarının ona ancak bu beklentilerini mükemmel bir şekilde gerçekleştirdiğinde değer vereceklerine inanırlar.
Mükemmeliyetçi insanların geçmişine baktığımızda, çocuklarından yüksek beklentileri olan, bu beklentilerini çocuklarında göremediklerinde de onları eleştiren, suçlayan, ayıplayan, başkalarıyla kıyaslayan anne ya da babalara sahip olduklarını görürüz.
Mükemmeliyetçi eğilimler geliştirmiş hemen herkesin hayatında kişiyi mükemmel olmaya zorlayan birileri vardır. Bu kişi yaptığınız hiç bir şeyi yeterli görmeyen anne veya babanız olabileceği gibi, bir öğretmeniniz, sizi etkileme gücüne sahip eşiniz ya da başka biri de olabilir.
Günümüzde pek çok çocuk sanki mükemmel olmaları gerekiyormuş gibi yoğun baskı altında büyüyorlar. Onlar da aynı şekilde büyüyüp anne baba olduklarında, kendi çocuklarının üstünde bu baskıyı devam ettiriyorlar. Hata kabul etmeyen, sadece başarılı olduklarında çocuklarına sevgi ve değer veren anne baba tutumları, toplumda sadece yüksek standartlara önem verilmesi, bir insanın hayatındaki her şey mükemmel olmazsa mutlu olamaz ve değer göremezmiş gibi bir algı oluşturulması gibi nedenlerle pek çok insan mükemmeliyetçilik girdabında sıkışıp kalmış durumda.
Mükemmeliyetçilik kişiyi başarıya götüren bir özellik gibi görünse de, aslında bu acımasızca baskı ve yoğun çaba kişiyi zamanla mutsuz ve hasta eder. Mükemmeliyetçi kişilerde depresyon, kronik yorgunluk, uyku bozukluğu, kronik baş ağrısı, hazımsızlık, beslenme bozukluğu, takıntılar, migren, fibromiyalji gibi hastalıklar ortaya çıkmaktadır.
Mükemmeliyetçilik olumlu bir özelliğiniz mi? Yoksa hayatınızı zehir eden tarafınız mı?
Mükemmeliyetçilik doğuştan gelen bir özellik değildir. Bilinçli bir şekilde üzerinde çalışılarak bu kısır döngü kırılabilir.
Öncelikle mükemmeliyetçi biri olduğunuzu fark edin ve bu durumun hayatınızda ciddi sorunlara yol açtığını kabullenin. Mükemmel olma takıntınızın gerçekte yaşam kalitenizi, başarı potansiyelinizi ve ruh sağlığınızı olumsuz yönde etkilediğini fark edin. Mükemmeliyetçi tutumunuzun hayatınızdaki diğer önemli alanlara ayırmanız gereken ilgi ve zamanı heba ettiğini de fark edin. Ailenizle daha fazla zaman geçirmek, eğlenebilmek, rahat uyuyabilmek ve hayatın diğer güzel tarafları... gibi.
Mükemmeliyetçilik doğuştan gelen bir özellik değildir! Bilinçli bir şekilde üzerinde çalışıldığı zaman bu kısır döngü kırılabilir ve siz de üzerinizdeki bu baskıdan kurtularak rahat bir yaşam sürebilirsiniz.