Keşfi 200 yıl öncesine kadar uzansa da, klinik kullanımı özellikle ülkemizde 20 yıl öncesine dayanmaktadır. Ozon cihazlarının maliyetinin ucuzlaması, ulaşım kolaylığı ve etkinliğini gösteren bilimsel makalelerin sayısının artmasıyla birlikte, ozonun medikal kullanımı son 10 yılda giderek artmıştır. Konuya giriş yapmadan önce medikal alanda kullanılan ozon ile evlerimizde temizlik malzemesi olarak kullanılan ozonun aynı şeyler olmadığını belirtmek isterim. Medikal ozonun günümüze kadar birçok farklı kullanım alanı olmuştur. Bakteri ve mikropları öldürücü etkisinin keşfedilmesiyle birlikte, ilk olarak savaş yaralanmalarını ve enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılmıştır. Günümüzde ise kanser tedavisinde, enfekte olmuş yaraların tedavisinde, şeker hastalığının neden olduğu iyileşmesi zor yaralarda, kalp-damar hastalıklarında, kas-iskelet ağrılarında ve gribal enfeksiyonların tedavisinde kullanılmaktadır.
Fizik Tedavide Ozonun Yeri
Fizik tedavi hekimleri meslek alanları itibariyle her branşla yan yana ve iç içe çalışmaktadır. Tıbbın diğer bölümlerinin ilgi alanına giren hastalıklar fizik tedavinin de ilgi alanına girmektedir. Hastalıklar işin içinden çıkılmaz bir hal aldığında ise; tedavi seçeneklerinin fazla olması ve uygulanan tedavi sayısının çokluğu FTR hekimlerinin elini biraz daha kuvvetlendirmektedir. Fizik tedavinin ilgi alanına giren romatizmal ağrılar, eklem kireçlenmeleri, boyun, omuz ve sırt ağrıları, bel ve boyun fıtıkları gibi birçok hastalıkta sıklıkla kullanılmaya başlandı.
1995 yılında ABD Sağlık Bakanlığı ozon terapiyi tamamlayıcı tıp uygulaması kabul ettikten sonra klinik çalışmalar giderek artmış ve ozon tedavisi tüm dünyada tıp alanında yaygın bir şekilde uygulanmaya başlamıştır. 2010 yılında İspanya’da yapılan uluslararası bir toplantı sonucunda “Madrid Deklarasyonu” yayımlanmış; ozon tedavisinin temel ilkeleri, kullanım alanları, önerilen ve önerilmeyen uygulama yöntemleri, hayvan çalışmalarında uygulamalar ve tedavinin genel zemini konularında öneriler ortaya konmuştur. Ülkemizde ise, 27 Ekim 2014 tarihli Resmî Gazete de yayınlanan 29158 sayılı yönetmelik ile Ozon tedavisi tamamlayıcı tıp uygulaması olarak kabul edilmiştir.
Ozon tedavisi ya da ozon terapi, hastalıkları tedavi etmek ya da hastalıkların tedavi edilmesine yardımcı olmak amacıyla ozon gazının değişik yollarla vücuda verilmesi olarak tanımlanabilir. Ozon son derece toksik ve zararlı bir gaz olduğu için doğrudan kullanımı yoktur. Bu nedenle, ozon tedavisinde uygulanan saf ozon değil; %5 oranında ozon ve %95 oranında oksijen gazı karışımıdır. Ozon-Oksijen gazından oluşan karışımın her hastaya uygun yoğunlukta ve miktarlarda verilmesi ile yapılan tedavi şeklidir.
Ozon üç oksijen atomundan oluşmuş olup (O3) stabil olmayan bir moleküldür. Oksijen ise iki atomlu olup (O2) stabil bir moleküldür. Vücuda oksijeni verdiğimizde kolayca parçalanıp etki göstermez. Ozon ise vücuda verildiğinde hemen oksijen ve oksijen radikallerine dönüşüyor. Oksijen radikalleri, güçlü oksidan moleküller olduğundan vücutta bir stres meydana getirir. Vücut, ozonu bir tehdit olarak algılayıp anti-oksidan savunma mekanizmalarını harekete geçirir. Ozon tedavisini vücudu uyaran bir çeşit aşılama tedavisi olarak düşünebiliriz. Böylece vücutta damar tıkanıklığı, dolaşım-oksijenlenme bozukluğu, romatizmal hastalıklar, sinir basısı gibi durumların olduğu bölgelerde oluşan oksidan moleküller anti-oksidan sistem ile nötralize ediliyor. Bu sayede özellikle ağrı azaltılıp iyileştirici etki oluşuyor.
Ozon Tedavisi Uygulama Yöntemleri Nelerdir?
Ozon gazı hiçbir zaman vücuda tek başına verilmemektedir. Belirli oranda oksijenle karıştırılarak uygulanır. Bu karışımda ozon gazının oranı %5’i geçmez. Ozon gazı direkt olarak damar içine de verilmez. Ozonun veriliş yollarını sistemik ve lokal olarak iki genel başlığa ayırabiliriz.
Sistemik uygulamalar
- Major otohemoterapi: En sık tercih edilen uygulama yöntemidir. Hastanın damarlarından alınan ortalama 100 cc kan ozona dayanıklı şişe içerisinde ozon/oksijen karışımıyla muamele edildikten sonra aynı kan kişiye damardan tekrar verilir.
- Rektal insüflasyon: Bu uygulamada ozon anüs yolu ile makattan verilir. Yukarıdaki yöntemin alternatifi olmasının yanı sıra barsak sistemine, karaciğere direkt etkinliğinden dolayı bu dokuları ilgilendiren patolojilere yönelik uygulamalarda ilk seçenek olabilmektedir.
Lokal
- Eklem içine veya Kas içine: Eklem rahatsızlıklarında uygun bir iğne ile belirli dozda ozon gazı eklem içine verilir. Her hastalığa göre, uygulanacak alana göre, eklemin büyüklüğüne göre kullanılan ozon dozları ve seans süreleri değişkenlik göstermektedir. Küçük bir parmak eklemine 5 gama, 3 cc ozon dozu yeterli iken, iltihapli romatizmal bir dize 20 gama, 20 cc ozon dozu kullanmak gerekebilmektedir. Seans araları ortalama 3 ile 5 gün arası değişmektedir.
- Minör otohemoterapi: Hastadan alınan yaklaşık 2-5 cc kan ozonla muamele edildikten sonra kişinin kas içine enjekte edilir. Aşılama olarak bilinen yöntemdir. Genellikle major ozon uygulamalarından sonra yapılır. 21 günde bir yapılması yeterlidir. Her major ozon uygulamasından sonra yapmak gereksizdir.
- Torbalama: Özellikle kapanmayan yaralar, enfeksiyonlar, ülserler için uygulanan etkin bir yöntemdir. Özel bir torba ile lezyonun olduğu bölge çevrelenir. Torbanın gaz karışımını torba içine veren ve gazı emen giriş-çıkış bölümleri vardır. Torbalama tedavisi boyunca gaz döngüsü devam eder.
- Cilt üzerine: Ozonlu su ve ozon yağı gibi ozonlanmış sıvıların cilt üzerine sürülmesi şeklinde kullanılır.
- Ağrı tedavisi (kas ve eklem ağrıları, kireçlenmeler, fibromiyalji, romatizmal ve nöropatik ağrılar)
- Sporcularda performans artırıcı ve zindelik verici etkisi nedeniyle…
- Kronik enflamatuvar hastalıklar (otoimmün ve romatizmal hastalıklar, Diyabet, MS)
- İyileşmeyen yaralar (diyabetik ayak, yatak yaraları, enfekte yara ve yanıklar)…
- Virüs, bakteri ve mantar enfeksiyonları…
- Yoğun stres ve yorgunluk durumlarında…
- Kanser tedavisinde bağışıklık sistemini güçlendirmek için….
- Kemoterapinin yan etkilerini azaltmak için…
- Depresyon tedavisine destek olarak…
- Uyku bozuklukları ve anksiyete…
- Bağışıklık sisteminin düzenlenmesi…
- Yaşlı bireylerde hafıza, damar tıkanıklığı, demans ve yorgunluk tedavisinde
- Dolaşım bozukluğu ve damar tıkanıklığı
- Metabolizmayı düzenleme ve detoks amaçlı (toksinlerin atılması)
- Astım-Bronşit, KOAH, Allerji tedavisine destek olarak
- Gastrointestinal hastalıklar (ülseratif kolit, viral hepatitler)
- Cinsel fonksiyonların düzenlenmesi
Ozon Tedavisi Kimlere Uygulanmaz?
- Glukoz 6-fosfat dehidrogenaz enzim eksikliği olanlar
- Düzenli alkol kullananlar
- Kontrolsüz hipertiroidi hastaları (tiroid bezinin aşırı çalışması)
- Kontrolsüz hipertansiyonu olanlar
- İleri derecede kansızlık ve kan hastalığı olanlar (hemofili, pıhtılaşma bozukluğu)
- Ozona karşı alerjisi olanlar