Geçmişten günümüze doğru bir değerlendirme yaptığımızda bilim ve teknoloji alanında devrim niteliğindeki üç önemli olayın, insan yaşamını başka bir boyuta taşıdığını söyleyebiliriz. Bunlar;

• Elektriğin icadı
• İnternetin bulunması
• Yapay zekâ

Yapay Zekâ (Artificial Intelligence - AI), bilgisayar sistemlerine insan benzeri zekâ ve öğrenme yeteneği kazandırmayı amaçlayan bir teknolojidir. Yapay Zekâ, yeni bir terim gibi karşımıza çıksa da, aslında 1950’lerin sonuna doğru “akıllı makineler üretme ve bilim mühendisliği” olarak tanımlanmıştır. Temel amacı, karmaşık verileri analiz etmek, yorumlamak, kararlar vermek ve problemleri çözmek için insan benzeri akıl süreçlerini taklit etmektir. Yapay Zekâ, günümüzde sağlık sektöründe yaygın bir şekilde kullanılmakta ve kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Bu durum ister istemez bazı endişeleri de beraberinde getirmektedir.

Tıp alanında, sanal ve fiziksel olmak üzere iki yapay zekâ modeli kullanılmaktadır. Sanal yapay zekâ, elektronik sağlık kayıt sistemleri gibi uygulamalardan derin öğrenme (Deep Learning - DL) analiziyle hekimlere tedavi kararlarında destek sağlar. Fiziksel yapay zekâ ise robotik cerrahiler gibi fiziksel yaklaşımları içerir. Örneğin, ameliyatlarda kullanılan robotlar fiziksel yapay zekânın bir örneğidir.
Yapay zekânın tıp alanındaki bazı uygulamaları şunlardır:

• Tanı ve Teşhis: Yapay zekâ, belirli hastalıkları teşhis etmek ve tanımak için kullanılabilir. Derin öğrenme algoritmaları, büyük veri setlerindeki desenleri analiz ederek hastalıkların teşhisine yardımcı olabilir. EMAR, BT taramaları, ultrason ve röntgen gibi görüntüleme tekniklerinden elde edilen büyük veri setleri, yapay zeka algoritmalarıyla analiz edilebilir. Yapay zekâ, kanser lezyonlarının tespitini, tümör segmentasyonunu, anormal dokuların sınıflandırılmasını ve diğer patolojik bulguların tanınmasını destekleyebilir.
• Genomik Tıp: Yapay zekâ, genomik verilerin analizi ve yorumlanmasında da kullanılır. Genetik verilerin büyük bir hızla artmasıyla, yapay zekâ algoritmaları genetik varyasyonları belirlemede ve hastalıklarla ilişkilendirmede yardımcı olabilir. Bu bilgiler, kişiye özgü tedavi planlaması ve hastalık riskinin değerlendirilmesi gibi konularda önemli bir rol oynayabilir.
• Hasta takibi: Akıllı saatler, giyilebilir teknolojiler ve diğer sağlık izleyicileriyle kalp atış hızı, fiziksel aktivite durumu, uyku seviyeleri, beslenme alışkanlıkları gibi bilgiler kolaylıkla izlenebilir ve herhangi bir olumsuz durumda kullanıcı uyarılarak hekim daha detaylı bilgilendirilebilir.
• Tedavi Planlama ve Kişiye özgü tedavi: Yapay zekâ, hastaların tedavi planlamasında önemli rol oynayabilir. Hasta verilerini analiz ederek, en etkili tedavi yöntemlerini hekime önermek veya tedaviye yanıtı tahmin etmek gibi konularda yardımcı olabilir. Bu, hastalıkların daha etkili bir şekilde yönetilmesini ve tedavinin optimize edilmesini sağlayabilir. Örneğin, kanser tedavisinde yapay zekâ, genetik profilleri dikkate alarak en uygun ilaç kombinasyonlarını belirleyebilir.
• İlaç Geliştirme: Yapay zekâ, ilaç araştırma ve geliştirme sürecinde de kullanılmaktadır. Büyük veri setlerini analiz ederek, potansiyel ilaç bileşimleri veya kombinasyonlarını değerlendirebilir ve ilaç keşfinde hız ve etkinlik sağlayabilir.
• Robotik Cerrahi: Yapay zekâ, robotik cerrahi sistemlerde kullanılarak cerrahilere yardımcı olabilir. Robotik cerrahi, cerrahın kontrolündeki robotik cihazlar aracılığıyla hassas ve minimal invaziv işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlar. Yapay zekâ, cerraha gerçek zamanlı bilgi sağlayabilir ve ameliyat sırasında doğru kararların verilmesine yardımcı olabilir.
• Hastane Yönetimi ve Veri Analizi: Yapay zekâ, hastanelerdeki verilerin yönetimi, hasta randevularının planlanması, kaynakların etkin kullanımı ve veri analizi gibi alanlarda da kullanılabilir. Büyük veri setlerinden elde edilen bilgiler, hastaların sağlık geçmişini incelemek, tanıları doğrulamak veya hastalık risklerini değerlendirmek için kullanılabilir. Ayrıca, hastane performansını izlemek, hastalık salgınlarını tahmin etmek ve sağlık hizmetlerinin daha verimli bir şekilde sunulmasını sağlamak için yapay zekâ kullanılabilir.

Bu örnekler, yapay zekânın tıp alanındaki kullanımının geniş bir yelpazesini temsil etmektedir. Yapay zekânın tıp pratiğine entegrasyonu, hastalara daha kesin teşhisler, daha iyi tedavi planlaması, daha az yan etki ve daha etkili sağlık yönetimi sağlama potansiyeline sahiptir.

Terazinin bir kefesinde, olumlu insanlığa faydalı örnekler varken, terazinin diğer kefesinde ise insan gücünün etkinliğinin azalması, insana ihtiyacın azalması, insanın değersizleşmesi, bunun sonucunda bazı iş alanlarının ortadan kalkması gibi sıkıntılı durumlar da vardır. Çalışanların “işlerinin ellerinden alınacağı ve işsiz kalma korkusu” yerine, yapay zekâyı “kendi alanımda nasıl daha etkin kullanırım?” tarzında çözüm arayışları üretmesi uygun bir düşünce şekli olacaktır.

Bu bağlamda hekimlerin klinik değerlendirme, hasta bakımı ve insan dokunuşu gibi kritik yetenekleri sağlamak için yapay zekâyı destekleyici bir araç olarak kullanılması ve iş hayatlarına alması önemlidir. Bu teknolojinin hekimlik sanatını daha önemli hale getireceği düşünmek yanlış olmaz.